ه گزارش خبرنگار راهیان نور، مناطق عملیاتی و یادمان های غرب کشور در طول هشت سال دفاع مقدس شاهد مجاهدت ها و فداکاری های ملت ایران بوده است و آن دوره آزمایش بزرگی برای استان های کرمانشاه و ایلام بود. در اینجا به تشریح مناطق عملیاتی جبهه غرب و معرفی یادمان های استان های کرمانشاه و ایلام می پردازیم.


کرمانشاه
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ستاد فرماندهی سپاه منطقه 7، به فرماندهی سردار شهید محمد بروجردی در شهر کرمانشاه تشکیل شد و نقش بسزایی را در ایجاد امنیت در دو استان کرمانشاه و کردستان ایفا نمود. از آغاز تا پایان جنگ تحمیلی این شهر هدف حملات مکرر هواپیماهایتش عراق قرار داشت و در طول دوران دفاع مقدس 176 مرتبه مورد هدف بمب و موشک‌های ارتش عراق واقع شد و در مجموع 2158 تن شهید و 4252 جانباز را تقدیم انقلاب اسلامی کرد. کرمانشاه در طول دوران دفاع مقدس، همواره به عنوان مرکز پشتیبانی و عقبه رزمندگان اسلام در جبهه‌ی میانی، محسوب می‌شد و قرارگاه رمضان در این استان فعالیت می‌کرد. عراق هیچ‌گاه نتوانست به از راه زمین وارد این شهر شود، اما مردم فداکار و انقلابی این شهر بارها مورد عملیات‌های تروریستی و خرابکارانه‌ی منافقین و گروهک‌های ضد انقلاب قرار گرفت. شهید آیت الله اشرفی اصفهانی، امام جمعه موقت کرمانشاه از جمله شهدای ترور در این شهر می‌باشند که در تاریخ 1361/7/23 لحظاتی پیش از ایراد خطبه‌های نماز جمعه، در مسجد جامع این شهر توسط منافقین به شهادت رسید. ارتفاعات مشرف به این شهر در حوالی منطقه‌ی طاق بستان، میزبان چند شهید گمنام است و همه روزه میعادگاه بسیاری از عاشقان و دل‌دادگان ولایت می‌باشد.

• موزه و مرکز فرهنگی دفاع مقدس کرمانشاه 
این موزه در پشت‌ پارک‌ شیرین در خیابان امیرکبیر واقع است که ادوات مختلف جنگی و تصاویر و آثار شهدا در آن به معرض دید علاقمندان گذاشته شده‌؛ این‌ مرکز در دوران دفاع مقدس‌، پناه‌گاه‌ مردم‌ بی‌دفاع‌ در برابر حملات‌ هوایی‌دشمن‌ بوده‌ که‌ در 26‌ اسفندماه‌ 1366، مورد هدف‌ هواپیماهای دشمن قرار گرفت‌ و عده‌ای‌ از مردم‌ شهر به ‌شهادت‌ رسیدند. این‌ مرکز، با داشتن‌ غرفه‌های‌ مختلف‌ و کتابخانه‌ی‌تخصصی‌، اولین‌ مرکز فرهنگی‌ دفاع‌ مقدس‌ در غرب‌ کشور می‌باشد‌.


یادمان مرصاد
تنگه چهارزبر در 35 کیلومتری غرب کرمانشاه و در جاده اصلی کرمانشاه – اسلام آباد معروف به راه کربلا قرار دارد، این تنگه، دروازه‌ای اصلی ورود به شهرکرمانشاه از سمت غرب می‌باشد که جاده ترانزیتی کرمانشاه - خسروی، از این تنگه می‌گذرد. در سوم مرداد 1367 نیروهای سازمان مجاهدین (منافقین) با پشتیبانی ارتش بعث عراق، پس از عبور از مرزهای جمهوری اسلامی ایران در محور قصرشیرین-سرپل ذهاب، بدون درگیری جدی تا اسلام آباد پیشروی کردند. و سپس به طرف کرمانشاه ادامه حرکت دادند. در شرق تنگه چهارزبر رزمندگان اسلام راه را بر آنان مسدود ساخته و درگیری را آغاز نمودند. به این ترتیب عملیات مرصاد در تاریخ 1367/5/5 آغاز گردید. با حملات نیروهای خودی، نیروهای منافقین که به آن نقطه دست یافته بودند به هلاکت رسیده یا تار و مار شدند. در تنگه چهارزبر بنایی به یادبود عملیات مرصاد احداث گردیده است، نمای بیرونی یادمان حالتی گنبدی شکل مانند مسجد و داخل آن به صورت یک موزه ساخته شده است که مزار 5 شهید گمنام در این یادمان زیارتگاه عاشقان است.


سرپل ذهاب 
سرپل ذهاب یکی از محورهای هجوم دشمن و یکی از مهمترین محورهای دفاعی استان کرمانشاه در دوران دفاع مقدس بود که به علت قرارگرفتن پاطاق در آن از اهمیت بالایی برخوردار بود، همزمان با تجاوز سراسری ارتش عراق، این شهر مورد تعرض هواپیماها و توپخانه ارتش عراق قرار گرفت و در اولین ساعات دوم مهر 1359 به اشغال قوای زرهی دشمن درآمد. این اشغال با عملیات نیروهای خودی، پس از چند ساعت پایان یافت ولی این شهر تا پایان جنگ در معرض آتش توپخانه و حملات هواپیماهای ارتش عراق قرار داشت. در پایان جنگ سرپل ذهاب مجدداً به اشغال ارتش عراق و منافقین درآمد که این بار نیز نیروهای سپاه پاسداران با همکاری هوانیروز ارتش، مهاجمان را به عقب رانده، شهر را آزاد ساختند.

• بارگاه احمد بن اسحاق بارگاه احمد بن اسحاق(ره)
 این بارگاه مطهر در مرکز شهر قرار گرفته است و مهمترین مرکز شهر محسوب می شود، احمد بن اسحاق یکی از یاران امام حسن عسگری(ع) بوده است که در اواخر عمر به این شهر آمده و مرحوم گردیده است ، این مزار در دوران دفاع مقدس کانون تجمع رزمندگان و محل برقراری نمازجماعت و دعاهای رزمندگان بوده است. در جوار این بارگاه عده ای از فرماندهان شهید و شهدای گمنام به خاک سپرده شده اند.


ارتفاعات قراویز 
پس از عقب راندن دشمن از سرپل ذهاب، نیروهای عراقی در ارتفاعات قراویز در غرب سرپل ذهاب مستقر شدند. دوازده روز پس از استقرار دشمن روی قراویز، تعدادی از نیروهای سپاه به فرماندهی برادر اصغر وصالی به دشمن یورش بردند. با تلاش این برادران که کمتر از یک دسته بودند بخشی از قراویز (که بعدها به تپه مجاهد معروف گردید) آزاد شد. این تپه در جریان عملیات های بازی دراز 1 و 2 شاهد تلاش فوق العاده و جانبازی برادران سپاه و ارتش بود.


یادمان شهید شیرودی 
این روستا در شمال غربی شهر سرپل ذهاب قرار دارد محل شهادت علی اکبر شیرودی یکی از خلبانان دلاور هوانیروز است، شهید شیرودی در دوران مبارزات انقلاب اعلامیه‌های آیت الله خمینی را در کرمانشاه پخش می‌کرد و در آستانه پیروزی انقلاب همراه با 
حجت الاسلام آل طاهر مسئولیت حفاظت از کرمانشاه به خصوص رادیو و تلویزیون و ادارات مهم دولتی را بر عهده گرفت. در غائله کردستان داوطلبانه به این منطقه شتافت و در مقابل گروه‌های ضد انقلاب به مبارزه پرداخت. در همین دوره و در سن ۲۴ سالگی به عنوان فرمانده خلبانان هوانیروز انتخاب شد. شیرودی در حماسه پاوه نیز نقش تعیین کننده‌ای در آزادسازی شهر پاوه ایفا کرد. وی به دلیل لیاقت و شجاعت ظرف هفت ماه از درجه ستوانیاری به درجه سروانی ارتقاء یافت. آخرین عملیات پروازی خلبان شیرودی در بازی دراز صورت گرفت. در تاریخ 8 اردیبهشت ۱۳۶۰، در حالی که مشغول دفاع از منطقه بود، در اثر اصابت گلوله تانک به بالگرد حامل وی به شهادت رسید، و پیکر مطهرشان در زادگاهشان تنکابن به خاک سپرده شد.


یادمان بازی دراز 
این ارتفاعات که در جنوب غربی سرپل ذهاب قرار دارد؛ یکی از ارتفاعات مهم و استراتژیک منطقه می باشد که بر شهرهای سرپل ذهاب، قصرشیرین و نفت شهر در داخل خاک ایران و شهرهای نفت خانه و خانقین در داخل خاک عراق دید و تسلط خوبی دارد. ارتش عراق در تاریخ 1359/7/15 این ارتفاع را بدون درگیری اشغال و سپس جاده ای به طول 6 کیلومتر روی آن احداث و آسفالت کرد. برای آزادسازی بازی دراز عملیاتی در عاشورای 1359 اجرا شد که موفقیتی در پی نداشت. پس از آن برادران سپاه طی دو ماه شناسایی، عملیات دیگری را طراحی کردند که با اجرای آن در تاریخ 1360/2/2 بخش مهمی از ارتفاعات بازی دراز از جمله قله های 1000، 1050 و 1100 گچی آزاد گردید.


پادگان ابوذر 
پادگان ابوذر را دوکوهه غرب می خواندند. این پادگان که در 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر سرپل ذهاب قرار دارد، مقر تیپ سه ابوذر از لشکر 81 زرهی بوده است. پادگان ابوذر که مرکز تجمع نیرو و پشتیبانی یگان های خودی بود، بارها هدف بمباران و موشک باران ارتش عراق قرار گرفت. بمباران رزمندگان مستقر در این پادگان در تاریخ های 6 و 1363/12/18 که آماده اجرای عملیاتی در جنوب سومار بودند، ورق دیگری از تاریخ سراسر مظلومیت رزمندگان اسلام را ورق زد. این عملیات قرار بود همزمان با عملیات بدر در جنوب انجام شود که به دلایلی منتفی شد. در روزهای اول در روزهای اول جنگ شهید خلبان اکبر شیرودی و شهید پاسدار وصالی از تخلیه و سقوط این پادگان جلوگیری کردند. در حال حاضر تعدادی از ساختمان های این پادگان به حالت دست نخورده باقی مانده است که یکی از نقاط مورد بازدید کاروان های راهیان نور است.


تنگه حاجیان 
این تنگه در مسیر گیلانغرب به سرپل ذهاب قرار دارد و نزدیک ترین تنگه به گیلان غرب است که دشت گیلان غرب را به دشت دیره در جنوب سر پل ذهاب متصل می سازد. رزمندگان برای آزادسازی این تنگه دو عملیات اجرا کردند که در دومین عملیات (14/9/1359) این تنگه آزاد شد. اصغر وصالی از فرماندهان سپاه تهران در جریان اولین عملیات آزادسازی این تنگه به شهادت رسید.


شهدای گمنام گیلان غرب 
گیلان غرب قبل در سال های اول اتقلاب و پیش از تهاجم عراق شاهد خرابکاری های تجزیه طلبان و سپس در تاریخ 1359/7/6 یگان های لشکر 4 ارتش عراق وارد گیلان غرب شدند، در حالی که ستون نظامی دشمن به باغ کشاورزی و پمپ بنزین شهر رسیده بود، عکس العمل و مقاومت مردم آنان را تار و مار کرد ضمن آن که با تلاش هوانیروز ارتش، عقبه ستون نیروهای دشمن روی جاده گیلان غرب منهدم گردید. شهر گیلان غرب بر اثر بمباران های متعدد هواپیما و آتش توپخانه ارتش عراق تخریب گردید اما مردم این شهر دست از مقاومت برنداشتند که از جمله آن می توان به حماسه خانم فرنگیس حیدرپور اشاره کرد که به تنهایی با یک تبر یک عراقی را اسیر کرده بود و تندیس او در میدان مقاومت شهر ساخته شده است. این شهر در طول جنگ تحمیلی بارها بمباران شد و عملیات متعددی از جمله مطلع الفجر در آن به وقوع پیوست، در 1390/7/15 دو شهید گمنام به یادبود شهدای سرفراز این شهر در آن به خاک سپرده شدند تا نمادی از حماسه های مردم این شهر باشند.


یادمان مطلع الفجر 
این تپه در غرب جاده گیلان غرب – سرپل ذهاب و در 13 کیلومتری شمال غرب شهر گیلانغرب واقع است. این محل که به صورت یک سری سنگرها و کانال های حفظ و بازسازی شهد می باشد در کنار روستای آوزین در غرب گورسفید می باشد. و پرچم ها و کانال های متعدد آن یادآور دوران دفاع مقدس است، در نزدیکی این یادمان مزار یکی از شهدای گیلان غرب به نام شهید خوش روان نیز قرار دارد. عملیات مطلع الفجر در 1360/9/20 با رمز یا مهدی(عج) ادرکنی با هدف جلوگیری از تحرکات دشمن و فراهم نمودن امکان آزادسازی قصرشیرین و نفت شهر در محور گیلانغرب- سرپل ذهاب انجام شد. که در پی این عملیات حدود 2000 نفر از قوای دشمن کشته شدند.


قصر شیرین 
قصرشیرین در منطقه ای کوهستانی از نوار مرزی طوری واقع شده است که از شمال و غرب با عراق هم مرز می باشد و توسط دو جاده آسفالت از گیلان غرب و سرپل ذهاب به شبکه جاده ای کشور مرتبط است. قصر شیرین قبل از شروع جنگ تحمیلی، هواپیماها و توپخانه ارتش عراق بارها این شهر را مورد تهاجم قرار دادند. ارتش عراق ، با دو لشگر به قصرشیرین حمله کرد و در روز پنجم مهر 1359 شهر را به طور کامل اشغال کرد در حالی که عده ای از مردم موفق به ترک شهر نشدند و در خانه های خود محبوس بودند. ارتش عراق پس از اشغال قصرشیرین مردم شهر را در مسجد مهدیه شهر جمع کرد. نیروهای عراقی در اقدام بعدی جوانان و مدافعان باقی مانده در شهر را شناسایی کردند و به اسارت گرفتند.